'Gatari' fever engulfs Mumbai

Madhuri Dixit is impressed with Uddhav Thackeray's 'Virtual Classrooms'!

This is a classic case of misplaced priorities... "आधी कळस... मग पाया!"

Google petition in Saamana Newspaper

Saamana Newspaper carried information about my Google petition. But there are some factual errors in the article:

·        The Arabic petition is for including the language in PS3 browser and not in Google

·        The URL given is www.onlinepetition.com when it should have been www.petitiononline.com/gmarathi!

Stylised Number Plates

Though stylised number plates are illegal, you can see such 'samples' across the state.

दिसतं तसं नसतं...

Guys... this is NOT a 'Male Enhancement' advertisement!!!

My Article in Loksatta

Click on the image to see a high resolution version.

गुगलला मराठीचे वावडे का?

This is my article in today's Loksatta Newspaper

गुगलने  मराठी भाषेला वळचणीला टाकल्यामुळे ही भाषा व मराठी लोक यांच्यावर अन्याय झाला आहे. पण दुर्दैवाने मराठी लोकांचे व राज्य सरकारचे त्याकडे अजून लक्ष गेलेले नाही.  खरे म्हणजे ‘गुगलला मराठीचे वावडे’ हा विषय मराठी लोकांनी तातडीने व गांभीर्याने विचारात घेणे आवश्यक झाले आहे. 

आता गुगल जगातील बारावी सर्वात मोठी कंपनी झाली आहे. कंपनीच्या शेअर भांडवलाचे तिच्या शेअरच्या बाजारभावानुसार एकूण मूल्य म्हणजे मार्केट कॅपिटलायजेशन होय. त्यानुसार भारतात रिलायन्स इंडस्ट्रीज ही सर्वात मोठी कंपनी आहे. या मोजपट्टीप्रमाणे गुगलचा आकार रिलायन्सच्या तिप्पट ठरतो. मूळ धंदा स्थिरस्थावर झाल्यावर गुगलने आणखी शोध लावून नवीन सेवा उपलब्ध करून दिल्या. तसेच माहिती तंत्रविज्ञानातील काही कंपन्या विकत घेतल्या. त्यायोगे गुगलकडून कित्येक सेवा पुरवल्या जातात त्या अशा - ई-मेल (जी-मेल), सोशल नेटवìकग (ऑर्कुट व गुगल प्लस), स्ट्रीमिंग व्हिडीयो (यू टय़ूब), न्यूज अ‍ॅग्रीगेटर (गुगल न्यूज), नकाशे (गुगल मॅप्स), फोटो शेअरिंग (पिकासा), ऑनलाईन पुस्तके (गुगल बुक्स), इंटरनेट ब्रावसर (क्रोम), ब्लॉिगग साईट (ब्लॉगर) इत्यादी. सध्या जगात रोज गुगलच्या सेवांचा लाभ घेण्याचे किमान एक अब्ज प्रयत्न होतात. म्हणजे गुगल हे जगातील पहिल्या क्रमांकाचे संकेतस्थळ (वेबसाईट) आहे. आता भविष्यकाळात आणखी प्रगत तंत्रविज्ञान साध्य करून ते लोकांना उपलब्ध करून देण्याचा गुगल प्रयत्न करीत आहे. क्लाऊड कॉम्पुटिंग हा त्यापकी एक नवा विषय आहे. या क्षेत्रात मायक्रोसॉफ्ट, फेसबुक आणि अ‍ॅपल या दुसऱ्या कंपन्याही स्पध्रेत आहेत. यामुळे येत्या काही दशकांत जगातील सर्व लोकांचे जीवनच बदलून जाणार आहे. यास्तव याकडे सरकारे, संस्था किंवा व्यक्ती यांनी दुर्लक्ष करून मुळीच चालणार नाही.

गुगलची द्रुतगतीने वाढ होण्यासाठी जास्तीत जास्त लोकांनी आपल्या संकेतस्थळाचा वापर केला पाहिजे हे तिने प्रारंभीच जाणले. या संबंधात मुख्य अडचण भाषेची होती. तोपर्यंत फक्त इंग्रजीतून गुगलची सेवा उपलब्ध होती. मग ज्या भाषा इंग्रजीप्रमाणे रोमन लिपी वापरतात (उदा. फ्रेंच, जर्मन वगरे) त्या भाषिकांसाठी गुगलने आपली सेवा उपलब्ध केली. पुढे चिनी व अरबी भाषांमध्ये ही सेवा चालू झाली. लोकांना त्यांच्या भाषेच्या लिपीत टाइप करण्याकरिता ‘गुगल ट्रान्सलिटरेट’ ही सेवा सुरू केली. म्हणजे रोमन लिपीत "maharashtra" टाइप केलं तर त्याचे देवनागरी लिपीत ‘महाराष्ट्र’ असे रूपांतर होते. या सेवेमुळे भारतातील लोकांचा त्यांच्या मातृभाषेत इंटरनेटवरचा वापर खूप पटींनी वाढला. याचा पुढचा टप्पा म्हणजे ‘गुगल ट्रान्सलेट’ म्हणजे भाषांतर सेवा. या सेवेने जर आपण "How are you?" हे टाइप केले तर ते जर्मनमध्ये "Wie geht es Ihnen?"  म्हणून भाषांतरित होते! फक्त शब्द आणि वाक्य नाही तर चक्क परिच्छेदही भाषांतरित करता येतात. याचा अर्थ असा की, वेळ आणि पसे खर्च न करता आपण दुसऱ्या भाषेतील संकेतस्थळे, पुस्तके व लेख वाचू शकतो. भारतीय भाषांमध्ये प्रथम हिंदीला २००८ साली या सेवेत समाविष्ट करण्यात आले. या देशातील अन्य भाषांना यासाठी तीन वर्षे वाट पाहावी लागली. आता गुगलने उर्दू, बंगाली, तेलुगू, तमिळ, कन्नड व गुजराती या भाषांनाही सामील करून घेतले आहे. मराठी मात्र वळचणीला टाकली आहे! 

गुगलने आपल्या भाषांतर सेवेमध्ये मराठी समाविष्ट केली पाहिजे यासाठी तिचे महत्त्व काय आहे ते प्रथम पाहू –

·     भारतात जास्तीत जास्त बोलल्या जाणाऱ्या भाषांमध्ये हिंदी व बंगाली यांच्यानंतर मराठी व तेलुगू  तिसऱ्या क्रमांकावर आहेत. तमिळ, कन्नड किंवा गुजराती या भाषिकांपेक्षा मराठी लोक अधिक आहेत. खरे म्हणजे जगात मराठी बोलणाऱ्यांची संख्या गुजराती भाषिकांच्या जवळजवळ दुप्पट आहे. 

·    गुगलची भाषांतर सेवा ६४ भाषांमध्ये उपलब्ध आहे. जगात मराठी भाषिक संख्येने पंधराव्या स्थानावर आहेत. याचा अर्थ मराठीहून संख्येने कमी असलेल्या ५० भाषांना या सेवेचा लाभ मिळतो. फ्रेंच, इटालियन किंवा कोरियन या भाषिकांपेक्षा मराठी भाषिक अधिक आहेत. 

·    राज्यघटनेच्या आठव्या परिशिष्टात केंद्र सरकारने मान्यता दिलेल्या भाषा आहेत. मुळात त्या १४ होत्या. आता त्यांची संख्या वाढून २२ झाली आहे. त्या परिशिष्टात अगदी पहिल्यापासून मराठी समाविष्ट आहे.

·     भारतात महाराष्ट्र हे लोकवस्तीनुसार दुसऱ्या क्रमांकाचे राज्य असून येथे मराठी ही कायद्याने राजभाषा आहे. तसेच गोवा, दादरा व नगर हवेली आणि दमण व दीव येथे द्वितीय क्रमांकाची राजभाषा आहे. इस्रायल व मॉरिशस या राष्ट्रांमध्ये मराठीला मानाचे स्थान आहे. 

·    बंगाल, आंध्र प्रदेश, कर्नाटक व गुजरात याहून महाराष्ट्रात साक्षरतेचे प्रमाण जास्त आहे.

·    भारतात सर्वाधिक ब्रॉडबँड इंटरनेट व मोबाईलचे उपभोक्ते महाराष्ट्रात आहेत.

·   इंडिअन रीडरशिप सव्‍‌र्हे या संस्थेनुसार भारतात वृत्तपत्रांच्या वाचकसंख्येत हिंदीनंतर मराठी वाचकांचा क्रम लागतो. त्यानंतर मल्याळी व इंग्रजी वाचकांची संख्या आहे. मराठी भाषेत आता १० दूरदर्शन वाहिन्या सक्रिय आहेत.

·  सॉफ्टवेअर क्षेत्रात मराठी माणसाचे प्राबल्य आहे.

·  लाखो मराठी लोक परदेशामध्ये स्थायिक झालेले आहेत. अमेरिका, युरोप, पश्चिम आशिया, आफ्रिका, ऑस्ट्रेलिया आदी ठिकाणी ते स्थिरावले आहेत. मराठीची जोपासना करण्यासाठी  त्यांनी तेथे संस्था स्थापन केल्या आहेत. मॉरिशसमध्ये मराठी प्रेमवर्धक मंडळी ही १९०२ साली तर लंडनचे मराठी मंडळ १९३२ साली अस्तित्वात आले. 

·   इंडोआर्यन भाषांमध्ये मराठीचे साहित्य हे सर्वात जुने म्हणजे दहाव्या शतकापासूनचे आहे. खरे म्हणजे मराठीचा पहिला वापर आठव्या शतकात आढळतो.

·   आधुनिक भारतीय रंगभूमीची स्थापना विष्णुदास भावे यांच्या ‘सीतास्वयंवर’ या मराठी नाटकाने १८४२ साली झाली असे मानले जाते. 

·   बायबलची मराठी आवृत्ती १८११ साली विल्यम कॅरी यानी प्रसिद्ध केली तर ‘दर्पण’ हे पहिले मराठी वृत्तपत्र १८३५ साली बाळशास्त्री जांभेकर यांनी सुरू केले.

·  भारतात मुलींची पहिली शाळा जोतिबा फुले व त्यांच्या पत्नी सावित्रीबाई यांनी सुरू केली. तिचे माध्यम मराठी होते. 

·  अमेरिकेने १९७७ साली अवकाशाच्या बाहेरच्या कक्षेत वॉयेजर नावाचे अंतराळयान पाठविले. तेथे कोणी माणसे असतील तर त्यांच्यासाठी त्यामध्ये विविध भाषांमध्ये शुभसंदेश होते. त्यातला मराठीतला संदेश होता - ‘‘नमस्कार. या पृथ्वीतील लोक तुम्हाला त्यांचे शुभविचार पाठवतात आणि त्यांची इच्छा आहे की तुम्ही या जन्मी धन्य व्हा.’’ 

·    महाराष्ट्रात सर्व विद्यापीठांमध्ये मराठीचे अध्यापन होतेच. याशिवाय या राज्याच्या बाहेरील विद्यापीठांमध्ये म्हणजे महाराजा सयाजीराव (गुजरात), बनारस हिंदू (उत्तर प्रदेश), उस्मानिया (आंध्र प्रदेश), गुलबर्गा व कर्नाटक (कर्नाटक), देवी अहिल्या (मध्य प्रदेश) आणि गोवा या विद्यापीठांमध्ये मराठीच्या उच्च शिक्षणाची सोय आहे. 

हैतीची क्रिओल, अजरबजानी, माल्टीज आणि कॅटलॅन वगरे नगण्य भाषिकांसाठी जर गुगलची ही सेवा उपलब्ध आहे, तर मग थोर वारसा असलेल्या मराठी भाषेला का नसावी? गुगल न्यूज गेली कित्येक वर्षे हिंदी, तेलुगू, तामिळ आणि मल्याळी भाषांमध्ये उपलब्ध आहे, पण मराठीत नाही. जर ही मूलभूत सेवा अजून मराठी माणूस वापरू शकत नाही तर मराठी भाषांतर चालू करायला गुगल किती वेळ घेईल हे देवच जाणे! भाषा समृद्ध होण्यासाठी आणि तिचा वाढविस्तार होण्याकरिता या २१व्या शतकात तंत्रविज्ञानाचीही कास धरली पाहिजे. जर गुगल ट्रान्सलेटमध्ये मराठी समाविष्ट झाली नाही तर या भाषेची मोठी हानी होईल. मराठी साहित्य, इतिहास, विचारधन व पत्रकारिता यांच्याशी बाकीच्या जगाचा संपर्क गुगलविना सहजपणे होऊ शकणार नाही. ही सेवा उपलब्ध झाली तर स्वयंशिक्षणला, विशेषत: ग्रामीण महाराष्ट्रातील या शिक्षणपद्धतीला फार मोठा हातभार लागेल.

आता प्रश्न असा पडतो की, गुगलने मराठीला वळचणीला का टाकले? बहुतेक सर्व मराठी लोकांना हिंदी अवगत असल्यामुळे त्यांची भाषा घेण्याचे आपणाला कारण नाही असे त्या कंपनीला वाटले असावे किंवा भोजपुरी, ब्रजभाषा, मारवाडी आदी देवनागरी लिपीतील हिंदी पोटभाषांप्रमाणे मराठी एक असावी असा गरसमज झाला असेल.  कदाचित लिंगभेदाच्या अडचणीमुळे मराठी ही भाषांतराकरिता कठीण पडत असेल. T.A.N.A. (तेलुगू असोसिएशन ऑफ नॉर्थ अमेरिका) सारख्या संस्था अशा विषयात फार आग्रही असल्यामुळे तेलुगूचा हक्क कोणी डावलू शकत नाही, पण जगभरातील १०० हून अधिक ‘महाराष्ट्र मंडळे’ काय करत आहेत? भारतातील अन्य भाषिकांपेक्षा मराठी लोक फार सहिष्णू आहेत हे जाणून गुगलने हे दुर्लक्ष तर केले नाही ना? या कंपनीचे अधिकारी व कर्मचारी यांमध्ये मराठी लोक चांगल्या संख्येने आहेत, पण त्यांनी ‘मराठी बाणा’ दाखवलेला दिसत नाही. 

 गुगलने केलेला हा अन्याय दूर करण्यासाठी मराठी लोकांनी कसलीही चळवळ करण्याची गरज नाही. मग महाराष्ट्र सरकार काही करणार का? या राज्याला आतापर्यंत जे १५ मुख्यमंत्री लाभले त्यापकी सध्याचे पृथ्वीराज चव्हाण हे तंत्रविज्ञानाचे शिक्षण घेतलेले एकमेव होत. या विषयाची अत्युच्च पदवी त्यांनी अमेरिकेतून घेतली आहे. गुगल वि. मराठी हा विषय त्यांना चांगलाच ठाऊक आहे, पण त्यांच्यावर कामाचे ओझे एवढे अतिप्रचंड आहे की, गुगलला एक पत्र  लिहिण्यासाठीसुद्धा त्यांना फुरसद नाही, पण प्रत्येक प्रश्न सरकारने सोडविला पाहिजे, असा आग्रह का? सुदैवाने या समस्येवर साधा व सोपा उपाय आहे. तो म्हणजे प्रत्येक मराठी माणसाने www.petitiononline.com/gmarathi येथे सही करून आपली नाराजी गुगलचे प्रमुख लॅरी पेज यांच्याकडे  व्यक्त करावी.

भरत गोठोसकर

Click here to read it on Loksatta.com

परवाच एका स्फोटात मेलो

from a 'Mumbai Bomb Blast Victim'

परवाच एका स्फोटात मेलो,

पहिल्याच झटक्यात स्वर्गात गेलो,

स्वर्गात जाण्याचा एकच कायदा होता,

सरळ जगण्याचा हाच एक फायदा होता. -

स्वर्गात जाताच "टिळक" भेटले,

"नमस्कार" म्हणताच प्रसन्न हसले,

..... टिळकांनी विचारले.......

काय रे, स्वातंत्र्या नंतर बदलयं का काही?

म्हटलं , छे हो, सरकारच डोकं ठिकाणावर नाही,

तिथुन लगबगीने "सुभाषबाबु" आले,

विचारु लागले खाली नेमके काय झाले? -

मी म्हणालो, नेताजी काय काय म्हणुन घड्तय हल्ली

फक्त आमदारच म्हणतात चलो दिल्ली !!!

नेताजी ! आजही स्वातंत्र्यासाठी आम्ही रक्तच देतो

फक्त 'खुन' आमच असत आझाद कश्मीर होतो! -

तितक्यात....

दुरवर "सावरकर" दिसले म्हणुन धावलो,

म्हटलं 'तात्या', आज जन्मचा पुण्य पावलो ,

म्हणाले, सध्या तरी सगळ कसं निवांत आहे,

स्वर्र्गात "कांग्रेस" वाला नाही तर सगळं कसं शांत आहे -

त्यांनाच विचारल....

तात्या, इथे सध्या शिवराय कुठे हो राहतात?

म्हणाले, ते पहा सौधतुन आपल्याकडेच पाहतात!

छत्रपतिन्चा विजय असो, म्हणुन चटकन हात जोडले

पण घडलं भलतचं , ते माझ्यावरच ओरडले -

काय रे? कोण्या "जेम्स लेनने" म्हणे बत्तमिजी केल्ली

तुमची अक्कल, तेव्हा सांगा कोठे चरायला गेली? -

मान वर करायची हिम्मत नव्हती,

आणि महाराजांची नजर माझ्या वरुन ढळत नव्हती!

कबुल आहे महाराज, तुमची स्वप्न आम्हाला कळलीच नाही,

पैसा सोडुन आमची नजर, दुसरीकडे वळलीच नाही।

पण रक्षणकर्तेच लांडग्यांसारखे नेमके सावज हेरतात

ब्र म्हणयचा अवकाश, लगेच गाढवाचे नांगर फिरतात .

सगळे ऐकुन महाराजांच्या गालाचे कल्ले थरारले

आमच केविलवाण जगणं बघुन डोळ्यात पाणी तराराले

क्षणभर राजेपण विसरुन ते दु:खाने थाराथाराले

आणि मग आमचं असं वागणं बघुन रागाने बिथरले -

य लटपटले....

वाटलं आता, कम्बख्ति भरलिच म्हणुन समज,

चुकिची शिक्षा, गर्दन मारलीच म्हणुन समजपण,

मेलेल्याला मारायला ते 'खुर्चीतले' नेते नव्हते

न्याय-कठोर असले तरि ह्रुदय त्यांचे 'रीते' नव्हते .

म्हणले, नाव सांग फक्त, खाली जाउन समाचार घेतो,

सांगितलं खाली 'लोकशाहीत' प्रत्येकाचा विचार होतो

खाली आता न्याय बरेचदा विकत मिळतो,

आणि पैसेवाला दुसर्यांच्या जिवाशी खेळतो. -

फक्त एकच काळवीट मारले, म्हणत आपले माजोरडे नाक उडवतो,

कोणीही आपल्या गाडीखली गरिबानां चिरडतो

महाराजांनी मोठ्या मुश्किलीने, डोळ्यातल पाणी आडवलं

कळालं , हेच पातक आम्ही आयुष्यभर घडवल -

मान खाली घालुन तसाच पुढे गेलो............

अहो आश्चर्यम,स्वर्गात मला "औरंग्या" भेटला

म्हणे काफरांना मारुन तर स्वर्ग गाठला

"जिन्हा" सुध्हा होता तिथेच,

म्हणाला, लवकरच आमची संख्या इथे लाखावर जाईल

आणि मग स्वर्गाची सुद्धा फाळणी होईल -

Courtesy: Rajendra Oke

Manmohan Singham!!!

Rani Parvatibai of Sawantwadi

Letter to Indian Express Editor

As expected after a Mumbai terror attack, English media has started the ‘Separate Mumbai from Maharashtra’ campaign. Your Editorial as well as Shekhar Gupta’s column today emphasised on the same! You have briefly explained the problem with reference to MMRDA but not completely. The problem lies in the fact that Congress (I) has not accepted the fact that Mumbai is the capital of Maharashtra! After 51 years of creation of the state, they still have 2 independent bodies - a ‘Mumbai Regional Committee’ headed by Mr. Kripashankar Singh and a ‘Maharashtra Pradesh Committee’ by Mr. Manikrao Thakre. This is the only state in India that has two Congress committees. The former has 36 assembly seats under its jurisdiction while the later has 252 assembly seats. You don’t have be a rocket scientist to realise that the CM will always be from the Maharashtra Pradesh Committee. So how will he take care of the region in the hands of the rival committee?

Marathi Manoos was the savior of Padmanabhaswamy Temple Treasure

These days the world is marveling at the treasure trove that was found in the dungeons of The Sri Padmanabhaswamy Temple in Kerala.  Though the Travancore Royal family has come in the limelight, the real savior of the treasure has been forgotten. His name was Raja Sir Tanjore Madhava Rao or Madhavrao Thanjavurkar, a Marathi Manoos from the former Maratha principality of Thanjavur (Tanjore) in present day Tamil Nadu!

T. Madhava Rao (as the Diwan of Travancore) initiated major reforms in that princely state… namely in education, legislation, public works, public health and agriculture. This laid the foundation for Kerala to be the most literate and progressive state in India today! A recent news report on Star Majha Channel clearly explained how T Madhava Rao ensured that the wealth of Travancore was retained in the Padmanabhaswamy temple instead of being carted away by the British.

Guru Poornima

ll गुरु:ब्रह्मा गुरु:विष्णु,गुरु:देवो महेश्वर:,

गुरु:साक्षात परब्रह्म,तस्मै श्री गुरवे नमः ll

Mumbai, Parallel City

Today's Op-ed by Girish Kuber in Indian Express is the best description of the plight of Mumbai!

http://www.indianexpress.com/news/mumbai-parallel-city/817603/0

That there is little governance in Mumbai is quite an understatement. In reality, there is no governance. A huge, ever expanding mass of humanity, cramped in a tiny, narrow expanse of land makes it a low-cost, high-impact model for terrorist groups. It is no coincidence that terrorists continue to strike this megalopolis almost at will. Time and again, it has been proved that cities with dilapidated infrastructure and poor civic mechanisms suffer more during such attacks. And so the common, hapless Mumbaikar is seen to be a low-risk target for even amateur terror outfits.

The root cause of all of Mumbai’s ills is its uncontrolled growth and the city’s ability to attract the poor from all corners of the country, despite all its odds. The city, in every aspect of life, has problems of plenty. At present, it houses more than two crore people of which more than a third, around 85 lakh, live along roads, railway tracks, etc. They have no homes. Every day, Mumbai witnesses some 65 lakh people crisscrossing the city suffocatingly crammed into local trains in order to make their living. A little over than half of these use city buses every day. It is like a small-size European nation moving from this end to that end every day. A lot has been written, talked about Mumbai’s never-say-die spirit. The much-hyped Mumbai Spirit is nothing but the city’s helplessness that it is being forced to be always on the move. The poor Mumbaikar has no choice but to keep moving. Else, he faces the danger of being left behind by the world speedily moving around him.

The city, which has an annual budget bigger than more than half-a-dozen Indian states and that houses double the number of people than do some European nations, has been politically orphaned for quite some time. Political establishments of all hues milked Mumbai to the hilt. At present, there are 19 agencies that run the city. For example, for the relatively routine job of maintaining roads, the city is divided among four agencies. It has that faceless, inherently corrupt government department called the PWD. Then there is the MSRDC, a loss-making state-owned corporation created to build and maintain roads. Add to it the MMRDA, a city planning authority, along with the local municipal body.

The same goes for the machinery expected to handle law and order. The state has a director general of police who cannot call the shots in its state capital, Mumbai. Because there is another body called the Mumbai Police whose chief competes with the state police chief for supremacy. Even within the Mumbai Police, the chief of its intelligence wing has been accorded near equal status to that of the Mumbai police commissioner. As a result, he usually does not like to report to the city police chief. Not to mention newer agencies such as the Anti-Terrorism Squad, Force One, Quick Response Team, etc. Remember how too many cooks spoil the broth?

As far as planning is concerned, the city has its own local self-government, the BMC. For the last two decades, it has been controlled by the Shiv Sena, which propagates its sons-of-the-soil prescription. Since the Congress has successively failed to capture the cash-rich BMC, it created another body called the Mumbai Metropolitan Regional Development Authority, or MMRDA. It is controlled by the state government where the Congress has had an uninterrupted reign. Through the MMRDA the Congress gained access to the city’s resources and tried to have its finger in the pie.

At the state level, Maharashtra has two parallel governments. One led by Chief Minister Prithviraj Chavan and the other by NCP chief Sharad Pawar’s nephew, Deputy CM Ajit Pawar. As per the alliance arrangement, the crucial home and finance ministries are with the NCP which has a one-point agenda: to unseat the Congress wherever possible. In this game of one-upmanship, any politician doing anything good for Mumbai faces the danger of being painted anti-poor in his home constituency by the rival. For many, to be called pro-Mumbai is shorthand for being anti-poor. The irony is that almost all important politicians have homes and families in Mumbai, their kids make best of the city’s opportunities but none dares to take steps to improve its infrastructure. This dichotomy results in Mumbai having ministers with a rural mindset who are ill-equipped to tackle modern, metropolitan sensibilities. As a result, state Home Minister R.R. Patil, who belongs to Satara in the rural heartland, ends up acting as a moral cop.

On the other side of the political spectrum, Mumbai has the Shiv Sena, the BJP and that new kid on the block, the MNS. The Sena, though it espouses Marathi causes, hasn’t grown much politically. It continues to handle the issues affecting the city in a manner that smacks of extortion. Its offshoot, the Raj Thackeray-led MNS, has yet to prove that it can do any good than beating helpless pani-puri vendors on the street. Senior member of the saffron camp, the BJP, have willingly allowed the Sena to appropriate its political space and, as such, the party has reduced itself to a level of insignificance in the city.

The common Mumbaikar sees one universal factor binding these different political forces. That all are a part of the contractor-driven economy. More than the needs of the people, the Mumbai economy serves an all-pervasive entity called the contractor. This class, that has strong bonds with politicians, has large stakes in the city and can go to any extent to safeguard them. With a large swathe of the poor around, there is no dearth of lumpens who can be groomed for criminal activities. Although Mumbai prides itself in its service sector, the politician-contractor nexus has failed to create a hospitable climate for the service industry. A sizeable number of small-scale industries in Mumbai have downed their shutters over the years because of the poor work culture and absenteeism and a distorted idea of unionism.

Mumbai has grown into an unmanageable beast. The dinosaur and mammoth faced extinction not because there was nothing left to feed them, but because of their unwieldiness. The same may hold true for Mumbai.

The writer is executive editor of ‘Loksatta’, girish.kuber@expressindia.com

Future PM of India?????????????????????

"It is very difficult to stop every single terror attack in the country. Terrorism is something that is impossible to stop all the time. But 99 per cent of terror attacks had been stopped due to strong vigilance and intelligence efforts.....

....We have improved by leaps and bounds. But we have to work and defeat 100 per cent of attacks. The idea is to fight terrorism at the local level."

RAHUL GANDHI

Mumbai problems