Talking about Mumbai's Temple Towns

In conversation with my friend and travel writer Anuradha Goyal about Mumbai's temple towns.

Live History India covers the KHAKI mission

Live History India which chronicles all initiatives about history and heritage in India released a video on the KHAKI story.

Hosting Anubhav Sapra of Delhi Food Walks for a vegetarian food tour in Mumbai

My mission of 'Heritage Evangelism'

A lovely video created by the team of Tribal Box which talks about mission of my creation Khaki Tours.

Mumbai's Spiritual Tour with Google Maps Team

It was a privilege to host the Spirituality video for Google Maps Team from California in Khaki Tours' 'Urban Safari'!

You can read my original article on Digital Katta (Online Diwali Ank)

--------------------------------------------------------------------------------------------

ह्या बालगीतानं नर्सरीमध्ये असतानाच माझ्या मनाचा वेध घेतला आणि लंडन शहर हे माझ्यासाठी परीकथेतील स्वप्ननगरी झाली! नंतर एनिड ब्लायटन आणि चार्ल्स डिकन्सची पुस्तकं वाचून लंडन बघण्याची इच्छा वाढली. शेवटी २००६ मध्ये ऑफिसच्या कामानिमित्त लंडननगरी बघायचा योग आला. मग सगळे भारतीय बघतात ती स्टँडर्ड आकर्षणं पार पाडली… ज्यांना माझ्या एक मित्रानं ‘पटेल पॅाईंट्स’ अशी उपाधी दिली होती! पुढे २०१० च्या दौऱ्या आधी मी पुलंचं ‘अपूर्वाई’ वाचलं कारण मला बघायचं होतं की ५० वर्षात लंडन किती बदललं आहे. मजा म्हणजे पुलंचं लंडन आणि आताचं लंडनमध्ये ‘टेक्नॉलॉजी’ सोडली तर फार फरक नव्हता… पण मराठी माणसामध्ये नक्कीच खूप फरक पडला आहे.  त्या भेटीनंतर २-३ वर्षं मी लंडन आणि मराठी माणसाच्या मधला दुवा शोधू लागलो. २०१५च्या भेटीत मी  ‘लंडनचा मराठी नकाशा’ बनवायचं ठरवलं आणि मराठी संस्कृती व इतिहासाशी निगडीत अशा ६०हून अधिक वास्तू मी शोधून काढल्या. बा.सी.मर्ढेकरांपासून आचार्य अत्रे आणि नामदार गोखलेंपासून पंडिता रमाबाईंपर्यंत कित्येक नामवंत मराठी माणसांचं या महानगरात वास्तव्य होतं.

भविष्यात तर ‘युरोप मधील मराठी पाऊलखुणा’ असं एक पुस्तक लिहिण्याची माझी इच्छा आहे. पण त्याकरिता अजून वेळ असल्यामुळे, या लांबलचक यादीत हाडाच्या मराठी माणसांनी आवर्जून बघितल्या पाहिजे अशा लंडनमधल्या ‘टॉप टेन’ जागा मी या लेखात शेअर करतो आहे.

--------------------------------------------------------------------------------------------

# १ लॉर्ड्स क्रिकेट ग्राउंड

पत्ता: सेंट जॉन्स वूड रोड, लंडन, NW8 8QN

महत्व: लॉर्ड्सचे मैदान मराठीच नव्हे तर समस्त जगातील क्रिकेट प्रेमींचं श्रद्धास्थान आहे. लॉर्ड्सच्या म्युझियममधल्या ऑनरबोर्डवर आंतरराष्ट्रीय शतक करणाऱ्या क्रिकेटपटूंची नावं आहेत… आणि त्या मानाच्या यादीत ४ मराठी माणसांची नावं झळकतात!

• दिलीप वेंगसरकर (१९७९, १९८२, १९८६)
• अजित आगरकर (२००२)
• राहुल द्रविड (२०११)
• अजिंक्य रहाणे (२०१४)

खूपशा क्रिकेट प्रेमींना ही खंत आहे की या यादीत सचिन तेंडुलकर आणि सुनील गावसकरांचं नाव नाही

२०१४ साली लॉर्ड्सला २०० वर्षं पूर्ण झाली तेव्हा मार्लीबन क्रिकेट क्लब विरुद्ध रेस्ट ऑफ द वर्ल्ड XI असा सामना रंगला. या दोन संघांचे कर्णधार होते सचिन तेंडुलकर आणि ब्रायन लारा. त्यावेळी सचिनच्या खूप गाजलेल्या एन्ट्रीचा हा व्हिडिओ पहा. टाळ्या वाजवणाऱ्या गोऱ्यांच्या डोळ्यात आदर आणि प्रेम किती ओसंडून वाहतंय हे लक्षात येईल

खास बात: – लतादीदींचं क्रिकेटवरचं प्रेम जगजाहीर आहे. पण अगदी कमी लोकांना माहीत आहे की त्यांचं लॉर्ड्सला लागून एक घर तर आहेच पण खुद्द स्टेडियममध्ये त्यांची एक कायमस्वरूपी राखीव गॅलरी आहे.

 जवळचे ट्यूब स्टेशन: सेंट जॉन्स वूड

संकेतस्थळ: www.lords.org

--------------------------------------------------------------------------------------------

#२ सेवर्नड्रुग कॅसल

पत्ता: कॅसल वूड, शुटरज हिल, लंडन SE18 3RT

सुवर्णदुर्ग

महत्व: १८व्या शतकात, भारतात स्वतःचं साम्राज्य प्रस्थापित करण्याच्या ब्रिटिशांचं जे स्वप्न होतं त्यात  मराठा साम्राज्य हा सर्वात मोठा अडथळा होता… आणि मराठ्यांचं कवचकुंडल होतं त्यांचं नौदल म्हणजे मराठा आरमार. शिवाजी महाराजांनी महाराष्ट्राच्या किनारपट्टीवर अभेद्य जलदुर्गांची माळच विणली होती जी पुढे जाऊन आरमाराचा कणा बनली. सिंधुदुर्ग… पद्मदुर्ग… कुलाबा… विजयदुर्ग… पण माझा सर्वात आवडता जलदुर्ग म्हणजे दापोली तालुक्यातला सुवर्णदुर्ग! मुंबईस्थित इंग्रजांना कळून चुकलं होतं की आंग्रेंचं आरमार नेस्तनाबूत केल्याशिवाय त्यांचं समुद्रावरचं प्रभुत्व टिकून राहणार नाही. म्हणून १७५५ साली, सर विल्यम जेम्सच्या नेतृत्वाखाली ब्रिटिशांनी सुवर्णदुर्गावर चढाई केली आणि यशस्वी झाले.

लेखक सेवर्नड्रुग कॅसलच्या परिसरात

सर जेम्सच्या निधनानंतर त्यांच्या पत्नीने त्यांच्या या विजयाच्या स्मरणार्थ लंडनच्या एका टेकडीवर ‘सेवर्नड्रुग कॅसल’ नावाचं एक स्मारक उभारलं. २०१३-१४ मध्ये या तीन मजली मनोऱ्याचा जीर्णोद्धार झाला. आता इथे एक टी रूम आणि वस्तुसंग्रहालय आहे. २०१० साली जेव्हा मला या स्मारकाचा शोध लागला तेव्हा त्यांच्या संकेतस्थळावर आंग्रे घराण्याचा उल्लेख ‘चाचे’ असा केला होत. मी त्यांच्याशी पत्रव्यवहार करून त्या माहितीची दुरुस्ती करून घेतली. आता त्यांच्या वस्तुसंग्रहालयात कान्होजी आंग्रेंचे चित्रही लावले आहे. २०१५ च्या भेटीत मी त्यांना मराठा आरमारबद्दलची पुस्तकं भेट दिली. भविष्यात या वास्तूमध्ये मराठा आरमारावर एक प्रदर्शन भरवण्याच्या माझ्या इच्छेबद्दल तिथल्या पदाधिकाऱ्यांनी उत्सुकता दाखवली आहे.

खास बात: जवळच्या ग्रीनिचमधल्या नॅशनल मेरीटाइम म्युजियममध्ये १७५६च्या विजयदुर्गच्या लढाईवर आधारित 'कॅपचर ऑफ घेरिया' नावाचं तैलचित्र बघण्यासारखे आहे!

जवळचे ट्यूब/ ट्रेन स्टेशन: नॉर्थ ग्रीनीच/ वुलीच

संकेतस्थळ: www.severndroogcastle.org.uk

--------------------------------------------------------------------------------------------

#३ लंडन ब्ल्यू प्लाक

लंडनच्या ज्या वास्तूंमध्ये सुप्रसिद्ध व्यक्ती राहून गेल्यात तिथे ब्ल्यू प्लाक म्हणजे त्यांच्या स्मरणार्थ निळ्या रंगाच्या पाट्या बसवण्याची प्रथा आहे. गांधी, नेहरू, पटेलआणि टागोरांसहित ३ मराठी महामानवांच्या ब्ल्यू प्लाक या शहरात आहेत.

क) लोकमान्य टिळक

पत्ता: १०, हावली प्लेस, लंडन, W2 1XA

महत्व: १९१८ साली लोकमान्य टिळकांनी इंग्लंडला भेट दिली. तेव्हा त्यांचं वास्तव्य मेडा वेल नावाच्या जागी होतं या जागेला लंडनचं ‘छोटं वेनिस’ म्हणून ओळखलं जातं. ते ज्या घरात राहिले त्याच्या दर्शनी भागावर कॅनलेटो नावाच्या इटालियन चित्रकाराची प्लाक आहे. टिळकांची प्लाक सहजपणे दिसत नाही कारण ती मुख्य दाराच्या बाजूला पहिल्या माळ्यावर आहे. ती बघण्याकरिता रस्ता ओलांडून समोरच्या फूटपाथवर जावं लागतं कारण ती एका झाडाच्या पानांमध्ये दडली आहे.

जवळचे ट्यूब स्टेशन: वॉरिक अॅवेन्यू

ख) स्वातंत्र्यवीर सावरकर

पत्ता: ६५, क्रॉमवेल अॅवेन्यू, लंडन, N6 5HS

महत्व: १९०६ साली ‘शिवाजी महाराज स्कॉलरशिप’ अंतर्गत विनायक दामोदर सावरकर उच्च शिक्षणाकरिता लंडनला आले. त्यांच्या राहण्याची सोय श्यामजी कृष्ण वर्मांनी त्यांच्या हायगेटवरच्या घरात केली होती. ते घर भारतातून आलेल्या विद्यार्थ्यांचं माहेरघरच होतं आणि म्हणून त्याला ‘इंडिया हाऊस’ असे संबोधले जायचे. खरंतर हे ‘ होस्टेल’ स्वातंत्र्य चळवळीचा भारताबाहेरचा सर्वात मोठा ‘अड्डा’ होता. लाल हर दयाल, भिकाजी कामा आणि मदनलाल धिंग्रासारखे क्रांतिकारी हे इंडिया हाऊसशी संबंधित होते. या वास्तूच्या दर्शनी भागावर सावरकरांची ब्ल्यू प्लाक आहे. जरी लंडननगरी सावरकरांचे तिथले घर जतन करीत आहे तरी त्यांची मुंबई आणि भगुरची घरं अजूनही उपेक्षितच आहेत.

जवळचे ट्यूब स्टेशन: आर्चवे

ग) डॉ बाबासाहेब आंबेडकर

पत्ता: १०, किंग हेन्री रोड, लंडन, NW3 3RP

महत्व: लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स आणि ग्रेज इनमध्ये शिकत असताना बाबासाहेब या वास्तूमध्ये पेईंग गेस्ट म्हणून राहत होते. याच वर्षी महाराष्ट्र शासनांनी हे घर ₹४० कोटीला विकत घेऊन तिथं बाबासाहेबांचं स्मारक बनवायचं ठरवलं आहे. ही मोहीम नक्कीच कौतुकास्पद आहे पण मुंबईमधलं आंबेडकरांचं निवासस्थान ‘राजगृह’ही जतन करण्याची गरज आहे हे आपण विसरता कामा नये.

जवळचे ट्यूब स्टेशन: चॉक फार्म

संकेतस्थळ: www.english-heritage.org.uk/visit/blue-plaques

--------------------------------------------------------------------------------------------

#४ आजीबाई बनारसेंचे घर

आजीबाई बनारसेंची खानावळ

पत्ता: २५, हूप लेन, गोल्डर्स ग्रीन, लंडन, NW11 8JN

महत्व: ५० ते ७०च्या दशकात लंडनला कामाकरिता गेलेल्या मराठी माणसाचं हक्काचं घर म्हणजे २५, हूप लेन. या घरात राहायच्या आजीबाई बनारसे – एक असाधारण व्यक्तिमत्व! विश्वास बसणार नाही अशी त्यांची गोष्ट आहे… यवतमाळ जवळच्या एका खेड्यातली अशिक्षित विधवा बाई पुढे जाऊन लंडनमधली मल्टीमिलियनर बनली. वयाचा ३३व्या वर्षी राधाबाई विधवा झाल्या तेव्हा त्यांच्या पदराला ५ मुली होत्या. नातेवाईकांच्या हट्टामुळे त्या सीतारामपंत बनारसे नावाच्या वृद्ध माणसाशी लग्न करायला तयार झाल्या. बनारसेंच्या २ मुलांची लंडनमध्ये एक खानावळ होती आणि त्यांना मदत करण्याकरिता हे जोडपं इंग्लंडला पोहोचलं. इथे खानावळीमध्ये येणाऱ्या मराठी मंडळींनी त्यांना ‘आजीबाई’ म्हणायला सुरुवात केली. १९५३ साली सीतारामपंतांच्या मृत्यूनंतर आजीबाईंनी लंडन सोडण्याऐवजी स्वतःची खानावळ चालू केली. सकाळी ६ ते रात्री १० चालणारी ही खानावळ एवढी प्रसिद्ध झाली की काही वर्षात आजीबाई कित्येक इमारती व गाड्यांच्या मालकीणबाई झाल्या. भारतातून गेलेला क्रिकेट संघ असो किवा महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री… पाश्चिमात्य जेवणाला वैतागलेले सर्वजण आजीबाईंच्या घरी येउन मराठमोळ्या भोजनावर ताव मारायचे. आजीबाईंची साईबाबांवर खूप श्रद्धा होती आणि १९६५ मध्ये त्यांनी आपल्याच घरात साईबाबांचं मंदिर बांधलं जे युरोपमधलं पहिलं हिंदू मंदिर आहे. १९८३ मध्ये त्यांच्या निधनानंतर, ब्रिटनच्या सगळ्या मोठ्या वृत्तपत्रांनी त्यांचा ‘Prominent Hindu’ म्हणून गौरव केला. २०१० मध्ये जेव्हा मी त्यांचं घर बघायला गेलो तेव्हा त्यांच्या जावईबुवांनी म्हणजे श्री. जीरापुरेंनी माझं प्रेमानं आदरातिथ्य केलं.

खास बात: आजीबाईंच्या जीवनाबद्दल अधिक माहितीकरिता सौ. सरोजिनी वैद्यंनी लिहिलेलं ‘कहाणी लंडनच्या आजीबाईंची‘ हे पुस्तक नक्की वाचा!

 जवळचे ट्यूब स्टेशन: गोल्डर्स ग्रीन

--------------------------------------------------------------------------------------------

#५ लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स

पत्ता: ९९ ऑल्डविच, लंडन, WC2B 4JF

महत्व: 

एल.एस.ई. म्हणजे लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स हे जगातल्या अग्रगण्य अर्थशास्त्र महाविद्यालयांपैकी एक आहे. इथं आंबेडकरांनी १९१६ ते १९१७ साली शिक्षण घेतलं. पैशाच्या अभावामुळे बाबासाहेबांच्या शिक्षणात खंड पडला. पुढे १९२१ मध्ये त्यांनी भारतीय रुपयावरचा प्रबंध सादर करून पदव्युत्तर पदवी मिळवली. या संस्थेच्या परीक्षा भवनाचं नाव ‘क्लेमंट हाउस’ असं आहे आणि त्याच्या तळमजल्यावर आंबेडकरांचा पुतळा आणि माहिती देणारा फलक आहे. ही इमारत फक्त परीक्षांच्या वेळीच उघडी असल्यामुळे हा पुतळा बघण्यासाठी आधी फोनवर परवानगी घ्यावी लागते.

 जवळचे ट्यूब स्टेशन: टेंपल

संकेतस्थळ: www.lse.ac.uk

लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्समधला बाबासाहेब आंबेडकरांचा पुतळा

--------------------------------------------------------------------------------------------

६ मादाम ट्युसोड्स वॅक्स म्यूजियम

पत्ता: मार्लीबन रोड, लंडन, NW1 5LR

महत्व: गेली २ शतके मादाम ट्युसोड्स वॅक्स म्यूजियममध्ये आंतरराष्ट्रीय पातळीवर लोकप्रिय असलेल्या व्यक्तींचे मेणाचे पुतळे प्रदर्शित केले जातात. भारतीयांपैकी महात्मा गांधी, इंदिरा गांधी,अमिताभ बच्चन, ऐश्वर्या राय आणि शाहरुख खानयांचे पुतळे इकडे बघायला मिळतात. या पाच भारतीयांव्यतिरिक्त दीड मराठी माणसांच्या प्रतिकृती इथे आहेत. तुम्ही म्हणाल ‘दीड’? अहो… सचिन तेंडुलकर अख्खा आणि सलमान खान अर्धा! ;-)

https://www.youtube.com/watch?v=jtuoCniokm4 (Video showing unveiling of Sachin’s statue)

स्टॉप प्रेस: हल्लीच काही काळाकरिता सचिनचा पुतळा सिडनीच्या मादाम ट्युसोड्सला हलवण्यात आला आहे.

जवळचे ट्यूब स्टेशन: बॉन्ड स्ट्रीट

संकेतस्थळ: www.madametussauds.com

--------------------------------------------------------------------------------------------

#७ सेसिल हेपवर्थ प्लेहाऊस

पत्ता: ब्रिज स्ट्रीट, हर्स्ट ग्रोव, वॅालटन ऑन टेम्स, सरी, KT12 1AU

सेसिल हेपवर्थ

महत्व: भारतीय चित्रपट सृष्टीचे जनक दादासाहेब फाळकेंनी, ‘द लाईफ ऑफ क्राइस्ट’ हा चित्रपट पाहिल्यावर हिंदू पौराणिक कथांवर चित्रपट बनवायचं ठरवलं. त्याकरिता त्यांना चित्रपट बनवण्याचं तांत्रिक शिक्षण घेणं जरुरीचं होतं. आपली सगळी संपत्ती एकत्र करून ते ख्यातनाम चित्रपट निर्माते सेसिल हेपवर्थ यांच्या लंडन जवळच्या वॅालटन ऑन टेम्सस्थित स्टुडिओमध्ये पोहोचले. इथलं शिक्षण घेऊन त्यांनी १९१२ साली भारतातला पहिला चित्रपट ‘राजा हरिश्चंद्र’ बनवला. वॅालटन ऑन टेम्सस्थित हा स्टुडिओ ६०च्या दशकात पाडण्यात आला पण त्यातला रंगमंच (प्लेहाऊस) अजूनही शाबूत आहे.

https://www.youtube.com/watch?v=mGUhwjCPYpY (Video of the film ‘Raja Harishchandra’)

 जवळचे ट्रेन स्टेशन: वॅालटन ऑन टेम्स

संकेतस्थळ:www.elmbridge.gov.uk/leisure/Hallsforhire/playhouse.htm

--------------------------------------------------------------------------------------------

#८ महाराष्ट्र मंडळ लंडन

महाराष्ट्र मंडळ लंडन

पत्ता: ३०६ डॉलीस हिल लेन, लंडन NW2 6HH

महत्व: १९३२ मध्ये लंडनमधल्या मराठी माणसांने न. चिं. केळकरांच्या अध्यक्षतेखाली एक सांस्कृतिक संस्था काढायची ठरवली आणि ‘महाराष्ट्र मंडळ लंडन’चा जन्म झाला. मंडळाच्या स्थापनेच्या वेळी राउंड टेबल कॉन्फरन्सकरिता आलेली नामवंत मराठी मंडळी हजर होती. त्यात बाबासाहेब आंबेडकर, बॅरिस्टर जयकर आणि कोल्हापूर संस्थानाचे दिवाण सुर्वे यांचा समावेश होता. पुढे दुसऱ्या महायुद्धाच्या वेळी मंडळाच्या कामात खंड पडला. १९५२ साली बाळासाहेब खेरांची नियुक्ती भारताचे उच्च सचिव म्हणून लंडनमध्ये झाली. त्यांच्या प्रयत्नानं मंडळाला पुन्हा संजीवनी मिळाली. १९८९ मध्ये मंडळानं एक बंद पडलेली चर्चची इमारत विकत घेतली आणि त्यांच्या सांस्कृतिक कार्यक्रमांकरिता एक स्थायी वास्तू मिळाली.

https://www.youtube.com/watch?v=rSHR_2r4s-s (Video of Ganesh Visarjan Procession at MML)

 जवळचे ट्यूब स्टेशन: डॉलीस हिल

संकेतस्थळ: www.mmlondon.co.uk

--------------------------------------------------------------------------------------------

#९ ब्रिटिश म्युझियम

ब्रिटिश म्युझियम डोम

पत्ता: ग्रेट रसल स्ट्रीट, लंडन WC1B 3DG

महत्व: लहान असताना मला एक प्रश्न पडायचा “शिवाजी महाराज नक्की कसे दिसत असतील? सूर्यकांत मांढरेंसारखे?” महाराजांच्या काळात तर छायाचित्रांचा शोध लागला नव्हता. मग इंटरनेटवर कळलं की महाराजांचे दोन ट्रु पोर्ट्रेटस आहेत… एक अॅमस्टरडॅमच्या‘राइक्सम्यूसीयुम’मध्ये आणि दुसरं लंडनमधल्या ब्रिटिश म्युझियममध्ये आहे. महाराष्ट्र आणि भारतासहित जगातल्या अनेक दुर्मिळ वस्तू ब्रिटिश म्युझियममध्ये प्रदर्शित केल्या आहेत. महाराजांचे हे चित्र रोज प्रदर्शित होत नाही पण काही महिने आधी विनंती केल्यास ते बघण्याची परवानगी मिळू शकते.

 जवळचे ट्यूब स्टेशन: रसेल स्क्वेअर

संकेतस्थळ: http://www.britishmuseum.org

--------------------------------------------------------------------------------------------

#१० ग्रेज इन

पत्ता: ग्रेज इन, लंडन WC1R 5JA

महत्व:

ग्रेज इन

ग्रेज इन हे लंडन मधले सर्वात नावाजलेले विधी महाविद्यालय आहे. या संस्थेमध्ये २ स्वातंत्र्य सैनिक शिकले – आधी १९०६ साली स्वातंत्र्यवीर सावरकर आणि मग १९१६ मध्ये बाबासाहेब आंबेडकर. १९९७ साली ब्रिटनमधले भारताचे उच्च सचिव एल एम सिंघवी यांनी ग्रेज इनच्या आवारात आंबेडकरांच्या स्मरणासाठी एक झाड लावले होते.

https://www.youtube.com/watch?v=1WRECpcorfc (Clip from the biopic of Dr Ambedkar showing Gray’s inn)

 जवळचे ट्यूब स्टेशन: चांसरी लेन

संकेतस्थळ: www.graysinn.org.uk

--------------------------------------------------------------------------------------------

विशेष नोंद: पेशवा क्रिकेट क्लब

पेशवा क्रिकेट क्लबचे सदस्य

पत्ता: जुइश फ्री स्कूल, द मॅाल, केंटन HA3 9TE

महत्व:

लेखक प्रसाद पितळेंबरोबर

लंडनच्या वायव्य भागात दक्षिण आशियातील लोकांचं प्राबल्य आहे. वेम्बली-हॅरो सारख्या ठिकाणी तर ‘ज्योती ज्वेलर्स’ आणि ‘श्रीकृष्ण वडापाव’ अशा पाट्या विपुल आहेत. याच ठिकाणी ब्रिटनमधला एकमेव मराठी क्रिकेट क्लब आहे – पेशवा XI! २००२ मध्ये स्थापित झालेला हा मराठी क्लब इतर भाषकांसाठी पण खुला आहे. मिडलसेक्स काउंटी क्रिकेट लीगशी संबंधित असलेल्या या संस्थेचे २ संघ आहेत. उन्हाळ्यात दर शनिवारी जुइश फ्री स्कूलच्या ‘होम ग्राउंड’ वर मॅचेस होतात. मी क्लबला माहितीकरिता इ-मेल केल्यावर त्यांचे अध्यक्ष डॉ. सचिन प्रभू यांनी उत्स्फूर्त प्रतिसाद दिला. शनिवारची मॅच बघायला मला ते स्वतःहून घेऊन गेले आणि सर्व सदस्यांची ओळख करून दिली. क्लबचे संस्थापक सदस्य श्री. प्रसाद पितळे यांच्या मते तरुण मराठी पिढीला आकर्षित कसं करायचं हा क्लबपुढचा सगळ्यात मोठा प्रश्न आहे.

खास बात: पेशवा क्लबच्या सदस्यांच्या पत्नींनी स्वतःचा क्लब चालू केला आहे आणि त्याचे नाव आहे ‘मस्तानीज’!!! ;-)

 जवळचे ट्यूब स्टेशन: किंग्सबरी

संकेतस्थळ: www.peshwacc.co.uk

--------------------------------------------------------------------------------------------

मग काय म्हणता? पुढच्या लंडन भेटीत बघणार ना ही सगळी ठिकाणं? पण हो, तुमचा हा अनुभव मला कळवायला मात्र विसरू नका… वाट बघतोय!

Qissa-e-Sanjan with a twist!

This is a conversation I had with my father a decade ago…

3M: I was reading the Qissa-e-Sanjan… the saga of the Parsi Community… how they came to India!

Baba: Hmm

3M: How they were being driven out of Persia during the Islamic conquests

Baba: Hmm

3M: They realised that the safest place where there would be no religious persecution is India… So they sailed in 7 ships – 18000 in number… finally landing in Sanjan – the southernmost tip of current day Gujarat

Baba: Hmm

3M: On arrival they sent an emissary to the local king Jadi Rana… who sent them a cup filled with milk to the brim indicating that there was no place for outsiders in his kingdom

Baba: Hmm

3M: The Parsi elders sent back the cup after adding some sugar to it… indicating that they will similarly mix among the local populace!

Baba: Hmm

3M: The Rana was delighted. But he allowed them to settle only after they agreed to his conditions

·         Won’t convert the locals

·         Won’t eat Beef

·         The women folk will wear the local dress - Sari

·         Draw a rangoli outside their house

·         Won’t carry Weapons

·         Marriages will happen after sundown

Baba: Hmm

3M: And above all they will speak the local language – GUJARATI!

Baba: So what are you indicating?

3M: Sanjan is less than 5 kms from the border of current day Maharashtra… Had they landed slightly southwards they would have ended up speaking Marathi instead of Gujarati. ;-)

Baba: No way my son! How many non-Marathi people in Mumbai can speak Marathi well?? Marathi Manoos rushes to speak in their tongue to make them comfortable... Had Parsis landed southwards, the local Marathi ruler would have accepted Persian as the new language!

3M was speechless  

महाराष्ट्रातील हिंदू सण २०१५ Maharashtrian Hindu Festivals 2015

ऋतु SEASON	मास MONTH	पक्ष FORTNIGHT	तिथी DAY	सण FESTIVAL	तारीख DATE
हेमंत Hemant (Winter)	पौष Pausha	शुक्ल Shukla	---	भोगी Bhogi	14 Jan
			---	मकर संक्रांत Makar Sankrant	15 Jan
		कृष्ण Krushna	---	---	---
शिशिर Shishir (Fall)	माघ Magha	शुक्ल Shukla	चतुर्थी Chaturthi (4)	गणेश जयंती Ganesh Jayanti	23 Jan
			पंचमी Panchami (5)	वसंत पंचमी Vasant Panchami	24 Jan
			सप्तमी Saptami (7)	रथसप्तमी  Rathsaptami	26 Jan
		कृष्ण Krushna	नवमी Navami (9)	दासनवमी Dasnavami	13 Feb
			त्रयोदशी Trayodashi (13)	महाशिवरात्र Mahashivratra	17 Feb
	फाल्गुन Phalgun	शुक्ल Shukla	पौर्णिमा Paurnima (15)	होळी Holi	5 Mar
		कृष्ण Krushna	प्रतिपदा Pratipada (1)	धूळवड Dhulwad	6 Mar
			तृतीया  Trutiya (3)	शिवजयंती Shivjayanti	8 Mar
			पंचमी Panchami (5)	रंगपंचमी Rangpanchami	11 Mar
वसंत Vasant (Spring)	चैत्र Chaitra	शुक्ल Shukla	प्रतिपदा Pratipada (1)	गुढी पाडवा  Gudhi Padva	21 Mar
			तृतीया  Trutiya (3)	चैत्रगौर स्थापना Chaitragaur Sthapana	22 Mar
			नवमी Navami (9)	रामनवमी  Ramnavami	28 Mar
			पौर्णिमा  Paurnima (15)	हनुमान जयंती Hanuman Jayanti	4 Apr
		कृष्ण Krushna	---	---	---
	वैशाख Vaishakh	शुक्ल Shukla	तृतीया  Trutiya (3)	अक्षय्य तृतीया  Akshay Trutiya	21 Apr
			पौर्णिमा  Paurnima (15)	बुद्धपौर्णिमा Buddhapaurnima	4 May
		कृष्ण Krushna	---	---	---
ग्रीष्म Grishma (Summer)	ज्येष्ठ Jyeshtha	शुक्ल Shukla	पौर्णिमा  Paurnima (15)	वटपौर्णिमा Vatpaurnima	2 Jun
		कृष्ण Krushna	---	---	---
	आषाढ Adhik Ashadh	शुक्ल Shukla	---	---	---
		कृष्ण Krushna	---	---	---
	आषाढ Nija Ashadh	शुक्ल Shukla	नवमी  Navami (9)	कांदे नवमी Kande Navami	25 Jul
			एकादशी  Ekadashi (11)	आषाढी एकादशी Ashadhi Ekadashi	27 Jul
			पौर्णिमा  Paurnima (15)	गुरुपौर्णिमा  Gurupaurnima	31 Jul
		कृष्ण Krushna	अमावस्या  Amavasya (15)	दिव्याची अवस Diwyachi Awas	14 Aug
वर्षा Varsha (Rains)	श्रावण Shravan	शुक्ल Shukla	पंचमी Panchami (5)	नागपंचमी Nagpanchami	19 Aug
			दर मंगळवार Every Tuesday	मंगळागौर Mangalagaur	18/25 Aug 1/8 Sep
			पौर्णिमा Paurnima (15)	नारळी पौर्णिमा/ रक्षाबंधन Narali Paurnima/ Rakshabandhan	29 Aug
		कृष्ण Krushna	अष्टमी Ashtami (8)	गोकुळाष्टमी Gokulashtami	5 Sep
			नवमी  Navami (9)	गोपाळकाला  Gopalkala	6 Sep
			अमावस्या Amavasya (15)	पोळा Pola	12 Sep
	भाद्रपद Bhadrapad	शुक्ल Shukla	तृतीया  Trutiya (3)	हरितालिका (गणेशोत्सव) Haritalika (Ganeshotsav)	16 Sep
			चतुर्थी  Chaturthi (4)	गणेश चतुर्थी (गणेशोत्सव) Ganesh Chaturthi (Ganeshotsav)	17 Sep
			पंचमी Panchami (5)	ऋषीपंचमी (गणेशोत्सव) Rushipanchami (Ganeshotsav)	18 Sep
			षष्ठी Shashthi (6)	गौरी आवाहन (गणेशोत्सव) Gauri Awahan (Ganeshotsav)	19 Sep
			सप्तमी  Saptami (7)	गौरीपूजन (गणेशोत्सव) Gauri Pujan (Ganeshotsav)	20 Sep
			अष्टमी Ashtami (8)	गौरी विसर्जन (गणेशोत्सव) Gauri Visarjan (Ganeshotsav)	21 Sep
			चतुर्दशी  Chaturdashi (14)	अनंत चतुर्दशी (गणेशोत्सव) Anant Chaturdashi (Ganeshotsav)	27 Sep
		कृष्ण Krushna	पूर्ण पक्ष Entire Fortnight	पितृपक्ष   Pitrupaksha	28 Sep -12 Oct
शरद Sharad (Autmn)	अश्विन् Ashwin	शुक्ल Shukla	प्रतिपदा Pratipada (1)	घटस्थापना (नवरात्री) Ghatasthapana (Navratri)	13 Oct
			पंचमी Panchami (5)	ललिता पंचमी (नवरात्री) Lalita Panchami (Navratri)	18 Oct
			सप्तमी Saptami (7)	सरस्वती आवाहन (नवरात्री) Saraswati Avahan (Navratri) महालक्ष्मी पूजन (नवरात्री) Mahalaxmi Pujan (Navratri)	20 Oct
			अष्टमी Ashtami (8)	दुर्गाष्टमी (नवरात्री) Durgashtami (Navratri)	21 Oct
			नवमी Navami (9) दशमी Dashami (10)	महानवमी (नवरात्री) Mahanavami (Navratri) दसरा / विजयादशमी (नवरात्री) Dasara/ Vijayadashami (Navratri)	22 Oct
			पौर्णिमा Paurnima (15)	कोजागिरी पौर्णिमा Kojagiri Paurnima	26 Oct
		कृष्ण Krushna	द्वादशी Dwadashi (12)	वसुबारस (दिवाळी) Vasubaras (Diwali)	8 Nov
			त्रयोदशी Trayodashi (13)	धनत्रयोदशी (दिवाळी) Dhanatrayodashi (Diwali)	9 Nov
			चतुर्दशी Chaturdashi (14)	नरकचतुर्दशी (दिवाळी) Narkachaturdashi (Diwali)	10 Nov
			अमावस्या Amavasya (15)	लक्ष्मीपूजन (दिवाळी) Laxmipoojan (Diwali)	11 Nov
	कार्तिक Kartik	शुक्ल Shukla	प्रतिपदा Pratipada (1)	बलिप्रतिपदा / पाडवा (दिवाळी) Balipratipada/ Padva (Diwali)	12 Nov
			द्वितीया Dwitiya (2)	भाऊबीज (दिवाळी) Bhaubeej (Diwali)	13 Nov
			एकादशी Ekadashi (11)	कार्तिकी एकादशी / Kartiki Ekadashi /	22 Nov
			द्वादशी Dwadashi (12)	तुळशी विवाह Tulashi Vivah Aarambh	23 Nov
			पौर्णिमा Paurnima (15)	देव दिवाळी  / त्रिपुरी  पौर्णिमा Dev Diwali/ Tripuri Paurnima तुळशी विवाह Tulashi Vivah Samapti	25 Nov
		कृष्ण Krushna	---	---	---
हेमंत Hemant (Winter)	मार्गशीर्ष Margashirsha	शुक्ल Shukla	षष्ठी Shashthi (6)	चंपाषष्ठी Champashashthi	17 Dec
			पौर्णिमा Paurnima (15)	दत्तजयंती Dattajayanti	24 Dec
		कृष्ण Krushna	---	---	---